Αναμφίβολα μπορεί κάποιοι να αμφισβητούν την εξάσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος από τον Alexeï Navalny, την οποία απένειμαν απλόχερα τα μέσα ενημέρωσης σε αυτόν τον εκπαιδευμένο νομικό υπερασπιστή των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Στην πραγματικότητα ο σχολιασμός περιστρέφεται γύρω από το γεγονός ότι ήταν δικηγόρος με εκπαίδευση παρά πρακτική. Είχε όμως την ψυχή και το θάρρος.
Ο Αλεξέι Ναβάλνι κηρύχθηκε νεκρός στις 16 Φεβρουαρίου 2024 από τις ρωσικές αρχές στην φυλακή IK-3 στο Χαρπ, στη ρωσική Αρκτική, όπου είχε μεταφερθεί ανεξήγητα από τη φυλακή του στο Βλαντιμίρ, κοντά στη Μόσχα από τις 15 Δεκεμβρίου.
Οι συνθήκες στις φυλακές στο στρατόπεδο Χαρπ, που βρίσκεται περίπου 1.900 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Μόσχας, είναι γνωστό ότι είναι οι πιο σκληρές. Αν και ήταν ήδη φυλακισμένος, στις 4 Αυγούστου 2023, ο Αλεξέι Ναβάλνι καταδικάστηκε σε επιπλέον 19 χρόνια φυλάκιση για οργάνωση «εξτρεμιστικής» οργάνωσης. Όλη του η ζωή είναι μόνο η ιστορία μιας αργής δίωξης για έναν αγώνα τον οποίο δεν απέφυγε ποτέ.
Γεννημένος στις 4 Ιουνίου 1976 στο Μπουτίν, στην περιφέρεια της Μόσχας, ο Αλεξέι Ναβάλνι καθιερώθηκε ως ο πρώτος αντίπαλος του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, παρά τις παραμονές στη φυλακή και πολλές δίκες.
Οι εκπομπές του που μεταδόθηκαν στο YouTube - οι οποίες είχαν προσελκύσει σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια συνδρομητές - ήταν πολύ δημοφιλείς και οι έρευνές του για τη διαφθορά των ελίτ έχουν συγκεντρώσει δεκάδες εκατομμύρια προβολές.
Πρώην ακτιβιστής στο φιλελεύθερο κόμμα της αντιπολίτευσης Yabloko από το οποίο αποκλείστηκε το 2007 για τις εθνικιστικές του θέσεις. Στην αρχή της πολιτικής του καριέρας, συμμετείχε σε συγκεντρώσεις με ρατσιστικούς τόνους όπως η ρωσική πορεία, πριν σβήσει τους εθνικιστικούς τόνους των θέσεων του. Από το 2007, αποφάσισε να δώσει μάχη με την κυβέρνηση αγοράζοντας μετοχές σε ημιδημόσιους ομίλους όπως η Rosneft και η Gazprom.
Επιχειρηματολογώντας την ιδιότητά του ως μετόχου, ζήτησε διαφάνεια των λογαριασμών. Τον Σεπτέμβριο του 2013, πέτυχε την πρώτη του εκλογική επιτυχία στις δημοτικές εκλογές της Μόσχας, με την έκπληξη να έρχεται δεύτερος με 27%, ακριβώς πίσω από τον απερχόμενο δήμαρχο, κάτι που τον ενίσχυσε ως ηγετική φυσιογνωμία της αντιπολίτευσης.
Από το 2012, θα έχει υποβληθεί σε επτά συλλήψεις, έξι δίκες και δύο προφυλακίσεις σε λιγότερο από δύο χρόνια στο σημείο που έκρινε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με απόφαση του Τμήματος Μείζονος Συνόδου του της 15ης Νοεμβρίου. 2018, ότι αυτές οι κρατήσεις είχαν «πολιτικά κίνητρα».
Στις 20 Αυγούστου 2020, ο Αλεξέι Ναβάλνι χρειάστηκε να εισαχθεί επειγόντως στο νοσοκομείο και να μεταφερθεί στην εντατική αφού «δηλητηριάστηκε», σύμφωνα με τον εκπρόσωπό του, ενώ βρισκόταν σε πτήση που τον μετέφερε από το Τομσκ, στη Σιβηρία, στη Μόσχα. Χωρίς τις αισθήσεις του, σε σοβαρή κατάσταση, τοποθετήθηκε σε τεχνητή αναπνευστική συσκευή σε μονάδα εντατικής θεραπείας στο νοσοκομείο του Ομσκ, στη Σιβηρία.
Ένας από τους θεράποντες γιατρούς του, ο Yaroslav Achikhmin, ζήτησε να φύγει από το Omsk.
Καταγγελία για «απόπειρα δολοφονίας δημοσίου προσώπου» είχε υποβληθεί στην Ερευνητική Επιτροπή της Μόσχας για πράξεις δηλητηρίασης.
Η Anastasia Vassilieva, η προσωπική γιατρός του Alexei Navalny, η οποία επίσης έφτασε στο σημείο, έκανε δημόσια έκκληση προς τις αρχές, μέσω Twitter, να ενθαρρύνουν την αναχώρησή του στο εξωτερικό, με σκοπό την κατάλληλη θεραπεία σε εξειδικευμένο κέντρο. Ανταποκρινόμενο σε αυτό το κάλεσμα, ένα ιατρικό αεροπλάνο έφυγε από τη Νυρεμβέργη στις 21 Αυγούστου για να παραλάβει τον Alexeï Navalny.
Μεταφέρθηκε, ακόμα σε κώμα, στις 22 Αυγούστου στο νοσοκομείο Charité του Βερολίνου, όπου εντοπίστηκε από δυτικά εργαστήρια ένα νευροτοξικό στρατιωτικού τύπου, παρόμοιο με το περίφημο δηλητήριο Novichock.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 14 Δεκεμβρίου από τον ιστότοπο διερεύνησης Bellingcat (στα αγγλικά), η δηλητηρίαση φέρεται να είχε διαταχθεί από μια ομάδα κατασκόπων ειδικευμένων στη ρωσική υπηρεσία πληροφοριών (FSB).
Η Ρωσία δεν σταμάτησε ποτέ να αρνείται ότι ο Αλεξέι Ναβάλνι δηλητηριάστηκε στις 20 Αυγούστου. Το Κρεμλίνο ισχυρίζεται ότι η τοξική ουσία που εντοπίστηκε μετά τη νοσηλεία του στη Γερμανία δεν υπήρχε στο σώμα του όταν νοσηλευόταν στη Ρωσία. Σε απάντηση στην πρόθεσή του να επιστρέψει στη Ρωσία στις 29 Δεκεμβρίου, η ρωσική δικαιοσύνη είχε ανακοινώσει την έναρξη ποινικής έρευνας εναντίον του για υποτιθέμενες πράξεις «απάτης μεγάλης κλίμακας», που επέτρεψε τη σύλληψή του κατά την επιστροφή του στο ρωσικό έδαφος.
Παρόλα αυτά, αφού πέρασε σχεδόν πέντε μήνες ανάρρωσης στη Γερμανία, στις 17 Ιανουαρίου 2021, ο Alexei Navalny πήρε μια πτήση για τη Ρωσία στο αεροδρόμιο Βερολίνου-Βρανδεμβούργου.
Συνελήφθη στο αεροδρόμιο Sheremetyevo της Μόσχας κατά την άφιξή του και μεταφέρθηκε αμέσως σε σωφρονιστικό ίδρυμα για να εκτίσει ποινή φυλάκισης δυόμισι ετών στην οποία φέρεται να καταδικάστηκε για απάτη που χρονολογείται από το 2014, που περιγράφεται ως πολιτική από πολλές ΜΚΟ και δυτικές πρωτεύουσες.
Στα τέλη Μαρτίου ξεκίνησε απεργία πείνας για να καταγγείλει τις συνθήκες κράτησής του. Λόγω ανησυχιών για την υγεία του, χρειάστηκε να το τερματίσει μετά από τρεις εβδομάδες. Μέχρι τα μέσα Απριλίου, ζύγιζε μόνο 76 κιλά.
Στις 22 Μαρτίου 2022, το Επαρχιακό Δικαστήριο Lefortovo στη Μόσχα τον έκρινε ένοχο για «ιδιαίτερα μεγάλης κλίμακας απάτη» και «περιφρόνηση του δικαστηρίου».
Στη συνέχεια, το δικαστήριο τον καταδίκασε σε επιπλέον εννέα χρόνια φυλάκιση φέρεται ότι «καταχράστηκε» περίπου 25.000 δολάρια ΗΠΑ σε δωρεές που στην πραγματικότητα είχαν καταβληθεί προς όφελος των οργανώσεων που ίδρυσε
Η δίκη έλαβε χώρα στο χώρο της σωφρονιστικής αποικίας ΙΚ-2 στο Πόκροφ, όπου εξέτιε την προηγούμενη αυθαίρετη ποινή του ερήμην σε δυόμισι χρόνια φυλάκιση.
Το δικαστήριο τον έκρινε ένοχο για «ιδιαίτερα μεγάλης κλίμακας απάτη» και «περιφρόνηση του δικαστηρίου». Αλλά αυτό προφανώς δεν ήταν αρκετό για τις ρωσικές αρχές: στις 4 Αυγούστου 2023, όταν ήταν ήδη φυλακισμένος, χρειάστηκε να του επιβληθεί επιπλέον 19 χρόνια φυλάκιση οργάνωση μιας «εξτρεμιστικής» οργάνωσης και να μεταφερθεί σε ένα στρατόπεδο περίπου 1.900 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Μόσχας, στη ρωσική Αρκτική.
Οι διώξεις των δικηγόρων του του Alexeï Navalny: Στις 21 Ιανουαρίου 2021, ο Vladlen Los, δικηγόρος του Ιδρύματος κατά της Διαφθοράς (FBK), Λευκορώσος υπήκοος, έλαβε επίσημη ειδοποίηση που τον διέταζε να εγκαταλείψει τη Ρωσία έως τις 25 Ιανουαρίου και του απαγόρευε να επιστρέψει για τρία χρόνια. Μεταφέρθηκε βίαια στα σύνορα Ρωσίας Λευκορωσίας το βράδυ της Κυριακής 24 Ιανουαρίου επειδή είχε χάσει την προθεσμία να φύγει από την Ρωσία.
Στις 23 Ιανουαρίου 2021, η Lioubov Sobol, μια άλλη δικηγόρος της FBK, συνελήφθη ενώ μιλούσε σε δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια διαδήλωσης για να διαμαρτυρηθεί για την κράτηση του Alexeï Navalny. Στις 15 Απριλίου 2021, καταδικάστηκε σε ένα έτος κοινωφελούς εργασίας με αναστολή για παράβαση.
Στις 30 Απριλίου 2021 ο Ivan Pavlov συνελήφθη από πράκτορες της FSB στο ξενοδοχείο όπου διέμενε στη Μόσχα εκείνη την εποχή.
Τον Απρίλιο του 2021, είχε μόλις υπερασπιστεί το Ίδρυμα κατά της Διαφθοράς (FBK) και το Ίδρυμα για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων των Πολιτών (FZPG) του Alexeï Navalny, οι οποίες μηνύθυκαν στο δημοτικό δικαστήριο της Μόσχας ότι αναγνωρίστηκαν ως «εξτρεμιστικές» οργανώσεις.
Αυτή θα είναι η τελευταία του παρέμβαση ενώπιον των δικαστηρίων σε ρωσικό έδαφος. Αν και απελευθερώθηκε , στις 7 Σεπτεμβρίου 2021, το γραφείο του έκλεισε και φοβούμενος για την ασφάλειά του και τη ζωή του και της οικογένειάς του, ο Ιβάν Παβλόφ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Ρωσία για να καταφύγει στη Γεωργία.
Στις 19 Νοεμβρίου 2021, ο Fyodor Telin, πρώην δικηγόρος του δικτύου περιφερειακών εκστρατειών του Alexei Navalny, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Ρωσία και να καταφύγει στη Γεωργία, λόγω της συνεχιζόμενης καταστολής εναντίον των οργανώσεων που υπερασπιζόταν.
Στις 13 Οκτωβρίου 2023, η ρωσική αστυνομία και η Ερευνητική Επιτροπή έκαναν έρευνα στα σπίτια και τα γραφεία των Vadim Kobzev, Alexei Liptser και Igor Sergunin.
Αργότερα την ίδια ημέρα, ο σημερινός δικηγόρος του Navalny, Vadim Kobzev, και οι πρώην δικηγόροι του, Igor Sergunin και Alexei Lipster, συνελήφθησαν και κρατήθηκαν στο Περιφερειακό Δικαστήριο Basmanny της Μόσχας, κατηγορούμενοι για «συμμετοχή σε εξτρεμιστική οργάνωση».
Σύμφωνα με το άρθρο 282.1 παράγραφος 2 του Ρωσικού Ποινικού Κώδικα, οι δικηγόροι αντιμετωπίζουν ποινή φυλάκισης έως και έξι ετών.
Στις 16 Οκτωβρίου 2023, ο Aleksandr Fedulov και η Olga Mikhailova, οι τελευταίοι δικηγόροι του Alexeï Navalny, διέφυγαν από τη Ρωσία μετά τη σύλληψη τριών άλλων συμβούλων και πρώην συμβούλων του Navalny.