CCBE – ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
(17-18 Μαΐου 2013 – ΑΘΗΝΑ)
Την Παρασκευή και το Σάββατο 17 και 18 Μαΐου 2013 συνήλθε στην Αθήνα η 118η Ολομέλεια του Συμβουλίου των Ευρωπαίων Δικηγόρων (CCBE) ενώ την Πέμπτη 16 Μαΐου πραγματοποιήθηκε – με μεγάλη επιτυχία – στο ξενοδοχείο Divani Apollon Palace, το Σεμινάριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Σημειωτέον ότι φέτος η Ολομέλεια του CCBE πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα λόγω της ανάληψης της Προεδρίας του αντιπροσωπευτικού οργάνου των Ευρωπαίων Δικηγόρων από τον Αντιπρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά κ. Ευάγγελο Τσουρούλη. Παράλληλα, την Πέμπτη και την Παρασκευή (16-17/5/2013) συνεδρίασαν οι Επιτροπές Ξεπλύματος Βρώμικου Χρήματος, Ευρωπαϊκού Ιδιωτικού Δικαίου, Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Εκπαίδευσης, PECO, Ποινικού Δικαίου, Δικαίου Πληροφορικής και Τεχνολογίας και Δικαιοσύνης για την Ανάπτυξη. Παρόντες εκ μέρους της Ελλάδας ήταν σύσσωμη η Ελληνική Αντιπροσωπεία καθώς και οι Πρόεδροι του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών κ. Ιωάννης Αδαμόπουλος, Θεσσαλονίκης κ. Νίκος Βαλεργάκης και Πειραιά κ. Στέλιος Μανουσάκης, και οι πρώην Έλληνες Πρόεδροι του CCBE κ.κ. Νίκος Κουτρουμπής και Σωτήρης Φέλιος. Εκ μέρους της Ελληνικής Αντιπροσωπείας οι η κ. Ιωάννα Καλαντζάκου-Τσατσαρώνη επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας, οι κ.κ. Ιωάννης Χαρακτινιώτης, Παναγιώτης Περάκης, Νίκος Κουτκιάς, Φώτης Κωτσής και Δημήτρης Χατζημιχάλης από τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών, οι κ.κ. Γεωργία Βελιντζέλου, Ρωξάνη Κωσταντζίκη και Παρασκευή Σεραϊδου από τον Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης κα οι κ.κ. Μαίρη Φλωροπούλου, Αντιγόνη Σπηλιοπούλου και Μαρία Γαλανοπούλου από τον Δικηγορικό Σύλλογο Πειραιά.
Ειδικότερα, όσον αφορά το Σεμινάριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Πέμπτης, την εκδήλωση χαιρέτισαν ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κ. Αντώνης Ρουπακιώτης και ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, κ. Γιάννης Αδαμόπουλος, ενώ το συντονισμό του Σεμιναρίου ανέλαβε ο ίδιος ο Πρόεδρος του CCBE, κ. Τσουρούλης.
Από τους ομιλητές, ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, κ. Josep Casasevall ανέπτυξε την προβληματική γύρω από την ελευθερία της έκφρασης του Δικηγόρου, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, κ. Κωνσταντίνος Μενουδάκος μίλησε για το δικαίωμα στη δικαστική προστασία με βάση τη νομολογία του Δικαστηρίου, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ποινικού Δικαίου του CCBE, Αναπληρωτής Καθηγητής Ποινικού Δικαίου, κ. Ηλίας Αναγνωστόπουλος ανέλυσε το δικαίωμα πρόσβασης στον Δικηγόρο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ ο Πρόεδρος της Επιτροπής Δικαιωμάτων του CCBE, κ. Laurent Pettiti έκανε τη συνολική αποτίμηση του σεμιναρίου.
Ο κ. Αναγνωστόπουλος αναφέρθηκε, συγκεκριμένα, στο σχέδιο ευρωπαϊκής Οδηγίας σχετικά το δικαίωμα πρόσβασης του κατηγορούμενου σε Δικηγόρο και το δικαίωμα ενημέρωσης τρίτων σε περίπτωση προφυλάκισής του. Ειδικότερα, τόνισε ότι υπάρχει ένα πολύ σοβαρό ζήτημα όσον αφορά στη δυνατότητα παραβίασης της υποχρέωσης μυστικότητας, εχεμύθειας και εμπιστευτικότητας από την πλευρά του Δικηγόρου σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν λ.χ. υφίσταται ανάγκη πρόληψης σοβαρού εγκλήματος ή όταν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις για ανάμειξη του δικηγόρου σε αδίκημα του υπόπτου ή κατηγορούμενου πελάτη του. Επιπλέον, το σχέδιο της Οδηγίας προβλέπει ακόμα και δυνατότητα στέρησης του δικαιώματος επικοινωνίας ή ακόμα και πρόσληψης Δικηγόρου εκ μέρους του κατηγορούμενου στο στάδιο της προανάκρισης και της κύριας ανάκρισης, όταν κάτι τέτοιο μπορεί να θεωρηθεί δικαιολογημένο, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, λόγω της φύσης του υπό διερεύνηση αδικήματος.
Τα σημαντικότερα θέματα που απασχόλησαν την Ολομέλεια –εν περιλήψει- είναι τα παρακάτω:
1. Οικονομικά-Μέλη CCBE (Ιωάννα Καλαντζάκου)
Εγκρίθηκε η έκθεση Απολογισμού για το οικονομικό έτος 2012 καθώς και επισήμως οι νέες εγγραφές αφενός της Κροατίας ως πλήρους μέλους και του Μαυροβουνίου ως μέλος παρατηρητής του CCBE.
Τα μέλη των Αντιπροσωπειών ενέκριναν την θέση της Επιτροπής PECO ν’ αναβληθεί το θέμα της λήψης απόφασης σχετικά με την αποβολή του Δικηγορικού Συλλόγου Μολδαβίας από το CCBE μέχρι την Ολομέλεια τον Νοέμβριο 2013. Η Επιτροπή PECO πρότεινε να μεταβεί αποστολή του CCBE στην Μολδαβία για να εκτιμήσει την κατάσταση στον Δικηγορικό Σύλλογο Μολδαβίας.
2. Εκτίμηση της Εφαρμογής των Οδηγιών που αφορά στους δικηγόρους (Ιωάννα Καλαντζάκου)
Σε συνέχεια των εκτενών ενημερωτικών μας σημειωμάτων για το θέμα από τις προηγούμενες Συνεδριάσεις Επιτροπών και της Ολομέλειας στο Στρασβούργο (29-30/11/2012), ο Πρόεδρος του CCBE κ.Ευάγγελος Τσουρούλης ενημέρωσε τα μέλη για τη δημοσίευση της μελέτης των Πανεπιστημίων Παντείας του Μάαστριχτ αναφορικά με την ελεύθερη μετακίνηση των Ευρωπαίων Δικηγόρων και την εκτίμηση της εφαρμογής των Οδηγιών 77/249/ΕΕC και 98/5/ΕC και την ύπαρξη ανάγκης τροποποιήσεων τους για την μεγαλύτερη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας των Δικηγόρων. Θυμίζουμε ότι το CCBE είχε αναθέσει στον καθηγητή Yarrow μία ανεξάρτητη μελέτη για το θέμα προκειμένου να αποσταλεί στην Commission το οποίο και έχει γίνει. Στην Ολομέλεια παρουσιάστηκε προφορικά μία περίληψη της ως άνω μελέτης.
Όλες οι εμπλεκόμενες Επιτροπές (εκπαίδευσης, ανταγωνισμού, ελεύθερης διακίνησης δικηγόρων κ.λ.π.) καλούνται να μελετήσουν τα σημαντικότερα σημεία της μελέτης και να εισηγηθούν σχετικά στις αρχές Σεπτεμβρίου. Το επόμενο στάδιο θα είναι η διοργάνωση Συνεδρίασης εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 28 Οκτωβρίου 2013.
3. Ξέπλυμα Βρώμικου Χρήματος (Ιωάννα Καλαντζάκου)
1) Εγκρίθηκε ομόφωνα το σχέδιο απάντησης του CCBE αναφορικά με το προτεινόμενο προς υιοθέτηση Σχέδιο της νέας 4ης Οδηγίας για την αντιμετώπιση του Ξεπλύματος Βρώμικου Χρήματος και της τρομοκρατίας εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως έχουμε ήδη ενημερώσει, το σχέδιο απάντησης του CCBE εστιάζει κυρίως στον σεβασμό και την τήρηση των επαγγελματικών κανόνων δεοντολογίας του Δικηγόρου στην εφαρμογή κανόνων δικαίου. Η 3η Οδηγία παραβιάζει θεμελιώδεις αρχές του δικηγορικού λειτουργήματος και τούτο έχει ως αποτέλεσμα την μείωση των δικαιωμάτων των πολιτών. Η έκταση της υποχρέωσης εχεμύθειας και μυστικότητας εκ μέρους του δικηγόρου πρέπει να εκτείνεται όχι μόνο για την υπεράσπιση των πελατών ενώπιον των δικαστηρίων αλλά και σε κάθε πράξη εκπροσώπησης (παροχή νομικών συμβουλών κ.λ.π.). Το προτεινόμενο σχέδιο της 4ης Οδηγίας για το Ξέπλυμα Βρώμικου Χρήματος δεν μεταβάλει ουσιωδώς το πλαίσιο των υποχρεώσεων και ευθυνών των δικηγόρων σε σχέση με τα προλεχθέντα για την εφαρμογή της 3ης Οδηγίας. Οι κυριότερες προτεινόμενες αλλαγές είναι οι εξής:
α) Εκτείνει την υποχρέωση τήρησης αρχείων των εταιριών σχετικά με την ταυτότητα εκείνων που πραγματικά βρίσκονται πίσω από κάθε εταιρία με σκοπό την εξακρίβωση της ταυτότητας των «πραγματικών δικαιούχων («beneficial owners»).
β) Επιφέρει αλλαγές στις διαδικασίες ελέγχου –ιδίως ως προς τις απλοποιημένες διαδικασίες που καταλήγουν εν τοις πράγμασι σε μη έλεγχο- του πελάτη με σκοπό την μεγαλύτερη δυνατή γνώση της ταυτότητας του πελάτη και της φύσης της δραστηριότητάς του.
γ) Επεκτείνει την έννοια των «πολιτικά εκτιθέμενων προσώπων» σε πολιτικά πρόσωπα που διαμένουν σε κράτη-μέλη της Ε.Ε. καθώς και σε πολιτικά εκτιθέμενα πρόσωπα που εργάζονται σε διεθνείς οργανώσεις. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, αρχηγοί κρατών, μέλη κυβερνήσεων και κοινοβουλίων, δικαστές ανωτάτων δικαστηρίων κ.λ.π.
δ) Επεκτείνει την εφαρμογή των διατάξεων στο σύνολο του τομέα των τυχερών παιχνιδιών (η προηγούμενη οδηγία κάλυπτε αποκλειστικά το καζίνο με κτιριακή εγκατάσταση).
ε) Εντάσσει στο πεδίο εφαρμογής όλα τα πρόσωπα που ασκούν συναλλαγές σε αγαθά ή παρέχουν υπηρεσίες που αποτελούν αντικείμενο πληρωμής σε μετρητά ποσού ίσου ή μεγαλύτερο των 7.500 ευρώ, δεδομένου ότι υπήρξαν ενδείξεις ότι ο ισχύον σήμερα όριο των 15.000 ευρώ δεν ήταν επαρκές. Η οδηγία, ωστόσο προβλέπει την ελάχιστη εναρμόνιση και τα κράτη-μέλη μπορούν να αποφασίσουν να χαμηλώσουν αυτό το όριο.
στ) Ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων εθνικών μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών, έργο των οποίων είναι να λαμβάνουν, να αναλύουν και να διαβιβάζουν στις αρμόδιες αρχές εκθέσεις σχετικά με υπόνοιες για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
2) Η κρίση του ΕΔΔΑ στην υπόθεση Michaud
Οι Αντιπροσωπείες συμφώνησαν να επανεξετάσουν μέχρι τον Ιούνιο, που θα διεξαχθεί η επόμενη Διαρκής Επιτροπή του CCBE, την ύπαρξη και τον τρόπο λειτουργίας του «φίλτρου» σε σχέση με την υποχρέωση αναφοράς των υπόπτων συναλλαγών εκ μέρους των δικηγόρων και συνακόλουθα τον ρόλο και τον χαρακτήρα ως αυτοδιοικούμενο φορέα του κάθε Δικηγορικού Συλλόγου κράτους μέλους της Ε.Ε. σε σχέση με την ως άνω υποχρέωση. Τούτο δε, σε συνδυασμό με την ανάλυση της απόφασης της υπόθεσης Michaud και την διαφοροποίηση πολλών χωρών όσον αφορά την αποκλειστικότητα των αρμοδιοτήτων του Δικηγορικού Συλλόγου ως οργάνου λήψης καταγγελιών για ύποπτες συναλλαγές εκ μέρους των δικηγόρων.
Συνοπτικά αναφέρουμε ότι με την απόφαση του ΕΔΔΑ στην υπόθεση Michaud κατά Γαλλίας επιλύθηκε καταρχήν αρνητικά για τους δικηγόρους το ζήτημα της συμβατότητας με την ΕΣΔΑ των περιορισμών του δικηγορικού απορρήτου από την νομοθεσία περί απαγόρευσης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Το ΕΔΔΑ αντιμετώπισε το ζήτημα όχι από την άποψη της προστασίας των δικαιωμάτων των πελατών τους απέναντι τους, ως έκφανση δηλαδή του δικαιώματος των πελατών σε μία δίκαιη δίκη, κατ’ άρθρο 6 της ΕΣΔΑ, ζήτημα που είχε ήδη απαντήσει το ΔΕΕ, αλλά από την άποψη των δικαιωμάτων των ίδιων των δικηγόρων στην επικοινωνία με τους πελάτες τους, ως έκφανση της ιδιωτικής τους ζωής, κατ’ άρθρο 8 της Σύμβασης.
Το Δικαστήριο κατέληξε ότι οι δικηγόροι κατά την εκτέλεση των μη αυστηρά νομικών (εξωδικαστικών) καθηκόντων τους νομίμως υπόκεινται σε υποχρεώσεις τήρησης επιμέλειας, αναφοράς κ.λ.π. Η κρίση αυτή δεν κάλυψε απολύτως βέβαια, ασάφειες που μπορεί να προκύψουν ως προς τον προσδιορισμό, ποία είναι τελικά η νομική και ποια η επιχειρηματική-συμβουλευτική δράση του δικηγόρου. Κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση και να θέσει δικηγόρους προ σοβαρών κυρώσεων. Ισχύει, όμως, κατά τα άλλα καθ’ όλα και στην ελληνική πραγματικότητα, δεδομένου ότι οι εθνικές μας ρυθμίσεις είναι σχεδόν ίδιες με τις αντίστοιχες γαλλικές, τις οποίες ενέκρινε το Δικαστήριο. Υπό την προϋπόθεση της αποσαφήνισης των νομικών υπό τις μη αυστηρά νομικές δράσεις του δικηγόρου, η νομολογία Michaud μπορεί, πάντως, να προστατεύσει τους δικηγόρους από τυχόν προσπάθεια επέκτασης των υποχρεώσεων τους από τη νομοθεσία περί απαγόρευσης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και σε δράσεις τους που δεν εμπίπτουν στην πραγματικότητα στο πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας αυτής.
Σε κάθε περίπτωση, καθίσταται κρίσιμος ο ρόλος των οργάνων των δικηγορικών συλλόγων που παραλαμβάνουν τις αναφορές των δικηγόρων για ύποπτες ή ασυνήθεις δραστηριότητες ή συναλλαγές (όσο υπάρχουν τέτοιες), από την άποψη του επιμελούς ελέγχου, αν αυτές αφορούν πράγματι σε δραστηριότητες του εκάστοτε δικηγόρου, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της εν λόγω νομοθεσίας.
Η απόφαση Michaud υπογραμμίζει, εξάλλου, τη σημασία των προδικαστικών ερωτημάτων από τα εθνικά δικαστήρια σε περίπτωση που τίθεται ένα ερώτημα σχετικά με τη συμβατότητα ενός κανόνα που ενσωματώνει ενωσιακό δίκαιο ή απορρέει από αυτό με τα θεμελιώδη δικαιώματα. Η απόφαση επιβεβαίωσε ξανά ότι το ΕΔΔΑ διατηρεί –σε περίπτωση απουσίας προηγούμενου αποτελεσματικού και ισοδύναμου ελέγχου- τη δυνατότητα να ελέγχει, σε τελικό βαθμό, το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο της εφαρμογής των κανόνων δικαίου της ΕΕ.
Η απόφαση αποτελεί, πάντως, ένα ακόμη βήμα «επικοινωνίας» μεταξύ των δύο Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων, εν μέσω της πορείας για την ένταξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Ήδη με την θέση σε ισχύ του Χάρτη για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα το πλαίσιο προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων εντός της ΕΕ έχει βελτιωθεί καθώς ο Χάρτης προβλέπει ότι η προστασία που παρέχεται από αυτόν πρέπει να είναι τουλάχιστον ίση με αυτήν που παρέχει το ΕΣΔΑ, ώστε η τελευταία καθίσταται έτσι το ελάχιστο όριο προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων εντός της ΕΕ. Με την προσχώρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και υπό την προϋπόθεση ότι θα θεσπιστούν μηχανισμοί που θα εγγυώνται την αρμοδιότητα του Δικαστηρίου της ΕΕ ως προς την ερμηνεία του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το πλαίσιο προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων εντός της ΕΕ θα ολοκληρωθεί: οι θεσμοί της ΕΕ θα τεθούν υπό τον έλεγχο του ΕΔΔΑ, ώστε οι πολίτες των κρατών μελών θα απολαμβάνουν την ίδια προστασία έναντι των οργάνων της ΕΕ, όπως και έναντι των κρατών τους. Επιπλέον, το ΕΔΔΑ θα καταστεί ο τελικός, εξειδικευμένος εξωτερικός κριτής για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων εντός της ΕΕ, ωθώντας και το ΔΕΕ σε πιο προσεκτική και αναλυτική νομολογία ως προς την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το ΕΔΔΑ θα καταστεί δικαστήριο ιεραρχικά ανώτερο από το ΔΕΕ. Η δε νομολογία μεταξύ των δύο Δικαστηρίων θα αποκτήσει μεγαλύτερη συνοχή και αρμονία.
3) Η επιτροπή για το Ξέπλυμα Βρώμικου Χρήματος αποφάσισε να αποσταλεί μία επιστολή εκ μέρους του CCBE προς το FATF (Διεθνής Χρηματοοικονομική Δράση για το Ξέπλυμα Βρώμικου Χρήματος) σχετικά με τον τρόπο «τυποποίησης» εκ μέρους των περιπτώσεων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η επιστολή, η οποία έχει ήδη συνταχθεί και σταλεί από τον Peter Mc Namee για λογαριασμό του CCBE, τονίζει ότι η έκθεση τυποποίησης που έγινε εκ μέρους του FATF δεν απεικονίζει συγκεκριμένες και υφιστάμενες υποθέσεις που αφορούν δικηγόρους αλλά συνιστά ένα θεωρητικό, παιδαγωγικού χαρακτήρα εργαλείο για τους δικηγόρους προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν ρίσκο εμπλοκής τους σε Ξέπλυμα Βρώμικου Χρήματος. Το CCBE δια της επιστολής ζητά από το FATF να επανέλθει επανασυντάσσοντας την έκθεση παραλείποντας υποθετικές περιπτώσεις εμπλοκής δικηγόρων, εστιάζοντας στον αρχικό σκοπό σύνταξης της δηλαδή στην απεικόνιση των πραγματικά υφισταμένων περιπτώσεων άλλως το CCBE δεν ενδιαφέρεται να επανέλθει στο θέμα. Η τυπολογία αυτή έχει συγκεκριμένο στόχο: να διευκολύνει τόσο τις αρχές όσο και τους υπόχρεους σε αναφορά, στον εντοπισμό των περιπτώσεων «ξεπλύματος» τόσο για την διαφύλαξη της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος όσο και για την προστασία όσων δύνανται να εμπλακούν άθελά τους σε τέτοιες δραστηριότητες χωρίς να πράξουν τα νόμιμα (εν προκειμένω δικηγόροι).
4. Πρόσβαση στη Δικαιοσύνη (Ιωάννα Καλαντζάκου)
Εγκρίθηκε ομόφωνα το σχέδιο απάντησης του CCBE στη διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με την διαδικασία μικροδιαφορών με μερικές αλλαγές και συγκεκριμένα στην πέμπτη ερώτηση σε σχέση με την αύξηση ή μη του ποσού-ορίου για τις μικροδιαφορές από 2.000euros σε 5.000 euros, ή 10.000 euros αποφασίστηκε ότι, εν όψει της οικονομικής κρίσης αλλά και προς το συμφέρον των δικηγόρων, δεν υφίσταται ανάγκη αύξησης του ποσού των 2.000 euros. Επίσης αναφορικά με την ερώτηση 14 του Σχεδίου αποφασίστηκε η ιδιαίτερη ενημέρωση των πολιτών σε σχέση με τους κινδύνους που διατρέχουν από την μη λήψη νομικής συμβουλής από δικηγόρο για τις μικροδιαφορές έστω κι αν η παράσταση του δικηγόρου στις διαδικασίες αυτές δεν είναι υποχρεωτική.
5. Δικαιοσύνη για την ανάπτυξη (Ιωάννα Καλαντζάκου)
Όπως είναι γνωστό η Επίτροπος Δικαιοσύνης κυρία Viviane Reding έχει αναλάβει μία πρωτοβουλία έρευνας αναφορικά με την επάρκεια, ποιότητα και αποτελεσματικότητα των δικαιϊκών συστημάτων στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η έρευνα δημοσιεύτηκε και η επίτροπος καλεί όλα τα κράτη-μέλη να συζητήσουν τα αποτελέσματα και τα περιθώρια βελτίωσης των συστημάτων απονομής της Δικαιοσύνης με απώτερο στόχο την επίτευξη κατά το δυνατόν ενιαίας στρατηγικής. Στις 21-22 Νοεμβρίου 2013 η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πραγματοποιήσει μία γενική συζήτηση με εκπροσώπους της αγοράς αναφορικά με τον ρόλο της Δικαιοσύνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως σε τέσσερα πεδία: 1) διάρκεια δικαστικών διαδικασιών. 2) χρήση νέων τεχνολογιών. 3) Εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης των διαφορών και 4) πηγές εσόδων κρατών-μελών για του προϋπολογισμού στον τομέα της Δικαιοσύνης.
Οι απόψεις του CCBE σε σχέση με την ιεραρχία των προτεραιοτήτων στο μέλλον αναφορικά με την Δικαιοσύνη θα συζητηθούν και θα εγκριθούν από τις Αντιπροσωπείες στην επόμενη Διαρκή Επιτροπή τον Ιούνιο. Προς τούτο καλούνται όλα τα μέλη να εισφέρουν τις απόψεις ή προτάσεις τους στη γραμματεία του CCBE το συντομότερο.
Σημειωτέον δε, ότι θα πραγματοποιηθεί συνάντηση στο Υπουργείο Δικαιοσύνης την Τετάρτη 5 Ιουνίου 2013 με εκπροσώπους της Γενικής Διεύθυνσης Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με αντικείμενο την ετήσια συγκριτική μελέτη «EU JUSTICE SCOREBOARD». Στόχος των στελεχών της ως άνω διεύθυνσης είναι η ανταλλαγή απόψεων με όλους τους φορείς της Ελληνικής Δικαιοσύνης προς ενημέρωση και συζήτηση στην προσπάθεια παροχής βοήθειας προς κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ για την εξασφάλιση αποτελεσματικής απονομής της Δικαιοσύνης με παροχή αξιόπιστων, αντικειμενικών και συγκρίσιμων στοιχείων σχετικών με την λειτουργία των δικαστικών συστημάτων κάθε κράτους. Η συγκριτική αυτή μελέτη θα συντάσσεται ετησίως από την ΕΕ αρχής γενομένης από το τρέχον έτος. Αποτελεί δε ένα αναπτυσσόμενο εργαλείο με αντικειμενικό σκοπό την αξιολόγηση των βασικών παραμέτρων εντός αποτελεσματικού δικαιοδοτικού συστήματος. Βασιζόμενη στο πρώτο «EU JUSTICE SCOREBOARD 2013» που εκδόθηκε προ ολίγων μηνών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει την βελτίωση των εθνικών συστημάτων απονομής της Δικαιοσύνης, σε στενή συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τους εκπροσώπους της νομικής κοινότητας κάθε κράτους-μέλους (δικαστές, εισαγγελείς, δικηγόρους κλπ).
Στο πλαίσιο αυτό, επιθυμία της Γενικής Διεύθυνσης Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι η πραγματοποίηση συναντήσεων των στελεχών της με εκπροσώπους των φορέων της ελληνικής δικαστικής και νομικής κοινότητας, ενεργό μέρος της οποίας συνιστά και η Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας. Σύμφωνα με την ενημέρωση που μας έχει παρασχεθεί, η συνάντηση θα περιέχει σύντομη περιγραφή του περιεχομένου, της μεθοδολογίας και των σκοπών της μελέτης «EU JUSTICE SCOREBOARD», ώστε στη συνέχεια να ακολουθήσει συζήτηση και παραγωγική ανταλλαγή απόψεων επί της ανωτέρω μελέτης. Εκ μέρους της Ολομέλειας θα παραστούν ο Νίκος Βαλεργάκης (Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης) Στέλιος Μανουσάκης (Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά) και οι κ.κ. Ιωάννα Καλαντζάκου και Ιωάννης Χαρακτινιώτης.
6. Επιτροπή Εκπαίδευσης (Μαρία Γαλανοπούλου, Νικόλαος Κουτκιάς)
1. Ευρωπαϊκή Νομική Εκπαίδευση
Έχει κυκλοφορήσει το ερωτηματολόγιο της EIPA (European Institute of Public Administration) σχετικά με την οργάνωση της νομικής εκπαίδευσης, το οποίο πρέπει να απαντηθεί μέχρι τις 14 Ιουλίου 2013. Πολλές αντιπροσωπείες εξέφρασαν την ανησυχία τους ότι τα ζητούμενα στοιχεία θα είναι δύσκολο να συλλεχθούν και να σταλούν στην EIPA εγκαίρως. Σε όσες χώρες δεν υπάρχει κεντρικός δικηγορικός σύλλογος, οι απαντήσεις θα επικεντρωθούν στους 2-3 μεγαλύτερους συλλόγους.
2. EU Justice Scoreboard & post-Stockholm
Η Επιτροπή μελέτησε το σχέδιο προτάσεων του CCBE για το στάδιο μετά τη Στοκχόλμη, με το οποίο συμφώνησε.
Κατόπιν, η Επιτροπή συζήτησε τη μελέτη του CEPEJ (European Commission for the Efficiency of Justice), η οποία προτείνει ότι η Κύπρος θα πρέπει να μειώσει τον υψηλό αριθμό των δικηγόρων της Κύπρος. Το σχέδιο της μελέτης έκανε την ίδια πρόταση για την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Μάλτα και την Ισπανία αλλά το τελικό έγγραφο ανέφερε μόνο την Κύπρο. Δεν είναι γνωστός ο λόγος για τον οποίο έγινε αυτή η τροποποίηση.
Η Μαρία Γαλανοπούλου εξέφρασε την άποψη ότι η λειτουργία της δικαιοσύνης δεν εξαρτάται από τον αριθμό των δικηγόρων – δεν είναι θέμα ποσότητας αλλά ποιότητας. Επίσης, διερωτήθηκε γιατί για το Λουξεμβούργο, που σύμφωνα με την έρευνα έχει τον μεγαλύτερο αριθμό δικηγόρων σε σχέση με τον πληθυσμό του, δεν υπήρξε πρόταση για μείωση του αριθμού των δικηγόρων. Στην Ελλάδα υπάρχουν μεγάλα κενά στον αριθμό των δικαστών κι αυτός είναι ένας λόγος για την καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης. Δεν υπήρξαν άλλα σχόλια.
3. Απόφαση του ΔΕΚ στην υπόθεση C-1/12, Ordem dos Técnicos Oficials de Contas
Η υπόθεση αφορά το σύλλογο ορκωτών λογιστών της Πορτογαλίας, ο οποίος υποχρέωνε τα μέλη του να συμμετέχουν σε σεμινάρια κάθε έτος, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων παρεχόταν από το σύλλογο κι αποκλείονταν οι εξωτερικοί πάροχοι εκπαίδευσης. Αυτή η απόφαση θα επηρεάσει όσες χώρες (λ.χ. Ιρλανδία) έχουν παρόμοια συστήματα για την εκπαίδευση των δικηγόρων.
4. Morgenbesser/Οδηγία για επαγγελματικά προσόντα
α) Σεμινάριο Ιουνίου
Όλοι οι σύλλογοι πρέπει να απαντήσουν πώς θα χειρίζονταν μια υποθετική αίτηση Morgenbesser σύμφωνα με το βιογραφικό που έχει αποσταλεί. Τα συμπεράσματα θα συζητηθούν στο σεμινάριο του Ιουνίου, το οποίο κατά προτίμηση θα πρέπει να παρακολουθήσουν οι υπεύθυνοι κάθε συλλόγου οι οποίοι χειρίζονται τις αιτήσεις Morgenbesser.
β) Συμπεράσματα έρευνας Πανεπιστημίου Pantheia/Maastrich
Τα συμπεράσματα θα αποτελέσουν αντικείμενο του σεμιναρίου και θα εξεταστούν στην επόμενη συνεδρίαση της Επιτροπής. Ένα από τα συμπεράσματα φαίνεται να είναι ότι οι εξετάσεις για την είσοδο στη δικηγορία θεωρούνται περιοριστικές.
5. Αμοιβαία αναγνώριση της συνεχούς επαγγελματικής εκπαίδευσης
Η Επιτροπή επεξεργάζεται σχέδιο απόφασης, με στόχο να υποβληθεί στην Ολομέλεια του Νοεμβρίου. Η Επιτροπή κατ’ αρχήν συμφωνεί με το σχέδιο και τα μέλη κλήθηκαν να υποβάλλουν επιμέρους σχόλια μέχρι το τέλος Μαΐου.
Αθήνα 04 Ιουνίου 2013
Για την Ελληνική Αντιπροσωπεία
ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΛΑΝΤΖΑΚΟΥ-ΤΣΑΤΣΑΡΩΝΗ