Αναδημοσίευση
από το βρετανικό περιοδικό Economist
H «μεταρρύθμιση» του Ιταλικού δικαστικού συστήματος
Οι μεγάλες και συχνά αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων, δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό προνόμιο. Η γειτονική μας Ιταλία, εμφανίζει ένα εξίσου σοβαρό πρόβλημα με τις μακράς διάρκειας διαδικασίες, κυρίως στην εκδίκαση των αστικών διαφορών. Σε άρθρο του βρετανικού περιοδικού Economist αναφέρεται ότι έχουν καταγραφεί 5.2 εκατομ. εκκρεμείς αστικές υποθέσεις στα ιταλικά δικαστήρια!
Η Ιταλία, όπως και η Ελλάδα, έχει καταδικασθεί πάρα πολλές φορές από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για παράβαση του άρθρο 6 της ΕΣΔΑ(Ευρωπαϊκής Συνθήκη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) περί δίκαιης δίκης, λόγω ακριβώς αυτών των καθυστερήσεων.
Στο άρθρο του Economist, που αναδημοσιεύουμε, επισημαίνεται με έμφαση, η σοβαρή αυτή δυσλειτουργία του Ιταλικού δικαστικού συστήματος απονομής, της αστικής κυρίως δικαιοσύνης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη σοβαρότερες παρενέργειες, όπως η άρνηση απονομής δικαιοσύνης.
Το βρετανικό περιοδικό, στο δημοσίευμα που παραθέτουμε, ασχολείται ιδιαίτερα με τις προσπάθειες «μεταρρύθμισης» του ιταλικού δικαστικού συστήματος από τη πολιτική ηγεσία της χώρας, καθώς όπως υποστηρίζει ο συντάκτης του, οι καθυστερήσεις στην απονομή Δικαιοσύνης, επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις και κοστίζουν πολύ σε χρήμα. Για το λόγο αυτό άλλωστε, το περιοδικό συνδέει ευθέως την «μεταρρύθμιση» του ιταλικού(και προφανώς όχι μόνο) δικαστικού συστήματος με τη διευκόλυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και την προοπτική της οικονομικής ανάπτυξης.
Ωστόσο, πρέπει να επισημάνουμε, πως το υπαρκτό πρόβλημα των καθυστερήσεων στην έκδοση αποφάσεων και η ανάγκη επιτάχυνσης των δικών σε όλα τα επίπεδα, δεν μπορεί να επιλυθεί με όρους αγοράς, με λογικές management και δικαστικές διαδικασίες fast track!
Η βελτίωση του τρόπου διοίκησης των δικαστηρίων, η σωστή διαχείριση των υποθέσεων των πολιτών, η αξιοποίηση της τεχνολογίας, η προώθηση εναλλακτικών τρόπων επίλυσης των διαφορών και η ταχεία έκδοση δικαστικών αποφάσεων, δεν επιτρέπεται να γίνoνται και να αποτιμώνται αποκλειστικά με λογικές εξυπηρέτησης οικονομικών μεγεθών.
Σ’ ένα κράτος δικαίου, προέχει η ποιότητα και η αξιοπιστία της απονεμόμενης Δικαιοσύνης. Η ταχύτητα στην έκδοση των αποφάσεων δεν πρέπει ποτέ να επιδιώκεται και να επιτυγχάνεται σε βάρος της ουσίας της δικαστικής κρίσης.
Γι αυτό και προκαλούν έντονο σκεπτικισμό και μεγάλη ανησυχία, απόψεις που καταγράφονται στο δημοσίευμα και απηχούν απόψεις των απανταχού «μεταρρυθμιστών», σύμφωνα με τις οποίες, στις μέρες μας και υπό την πίεση των όντως μεγάλων καθυστερήσεων, δεν θεωρούνται παραγωγικές και χρήσιμες δικαστικές αποφάσεις, με έγγραφη αιτιολογία και μεγάλο, ανεπτυγμένο νομικά σκεπτικό!
Επίσης, δεν είναι δυνατόν, όπως υπονοείται εμμέσως πλην σαφώς στο επίμαχο άρθρο, να θεωρείται εμπόδιο στις «μεταρρυθμίσεις» του δικαστικού συστήματος και την επιτάχυνση των δικών, η κατοχυρωμένη θεσμική αυτονομία των δικαστών, μέσω του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου!
Θα ήταν άραγε αποδεκτό, χάριν της απρόσκοπτης λειτουργίας της αγοράς, να εκδίδονται αποφάσεις χωρίς αιτιολογία; Αραγε σε τι θα διέφερε να παραθέτουμε τα στοιχεία μιας υπόθεσης στο λογισμικό ενός υπολογιστή και να του αναθέτουμε να βγάλει το αποτέλεσμα της δίκης;
Τα συνοπτικά ή και χωρίς αιτιολογία σκεπτικά δικαστικών αποφάσεων, η fast track διαχείριση των δικαστικών υποθέσεων και η απόπειρα ελέγχου των δικαστών από τη διοίκηση και την εκτελεστική εξουσία μέσω της άσκησης διαφόρου τύπου «πιέσεων», όπως προβάλλονται στο δημοσίευμα, προσβάλλουν καίρια την ανεξάρτητη, αξιόπιστη και ορθή απονομή της δικαιοσύνης. Και αποτελούν σοβαρό πλήγμα στο κράτος δικαίου.
Επειδή το επίμαχο δημοσίευμα του Economist συνδέεται με όσα «μεταρρυθμιστικά» επιχειρούνται το τελευταίο χρονικό διάστημα με τους μνημονιακούς στόχους και στην Ελλάδας, το παραθέτουμε αυτούσιο και χωρίς άλλο σχολιασμό, για να βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα.
Παραθέτουμε επίσης συνημμένο και το link με το επίμαχο δημοσίευμα του βρετανικού περιοδικού.
Από το Γραφείο Τύπου
Ακολουθεί το δημοσίευμα:
Economist
19/7/2014
Iταλικό Δικαστικό Σύστημα: Άρνηση Δικαιοσύνης;
H μεταρρύθμιση της πολιτικής δικαιοσύνης στην Ιταλία είναι επείγουσα αλλά και δύσκολη
Για μία μικρή επιχείρηση που μόλις έμπαινε στις αγορές του εξωτερικού, ήταν μεγάλη υπόθεση: Μια πόλη της Ιταλίας ήθελε να κατασκευάσει ένα νέο Κέντρο Αναψυχής. Στη πορεία όμως άλλαξε η πολιτική εξουσία και το νέο δημοτικό συμβούλιο της περιοχής ματαίωσε το έργο, χωρίς να αποζημιώσει την εταιρεία για τις συνολικές ζημιές της που έφταναν περίπου τα 100.000 ευρώ(140.000 δολάρια). Τα αφεντικά της επιχείρησης απευθύνθηκαν στο δικηγόρο τους ο οποίος όμως τους συμβούλεψε να μην κάνουν απολύτως τίποτα!
Γιατί; Επειδή απλά θα περνούσαν πολλά χρόνια για να εκκαθαρισθεί δικαστικά η υπόθεση με αποτέλεσμα, ακόμη κι αν κέρδιζαν τη δίκη αυτό να μην άξιζε πλέον τον κόπο.
Η βραδύτητα με την οποία κινείται η πολιτική δικαιοσύνη στην Ιταλία, εξηγεί σε μεγάλο βαθμό το λόγο για τον οποίον η ιταλική οικονομία εξακολουθεί να μην αυξάνεται. Στις 14 Ιουλίου ο Mario Draghi, πρόεδρος της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας, δήλωσε ότι η επιτάχυνση στη διεξαγωγή των δικών και την έκδοση των δικαστικών αποφάσεων θα ήταν μία από τις αποτελεσματικότερες και λιγότερο δαπανηρές μεταρρυθμίσεις τις οποίες θα μπορούσε να αναλάβει. Σύμφωνα με έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζα «Doing Business», είναι πολύ πιο δύσκολο να υλοποιηθεί μια σύμβαση στην Ιταλία από ότι στην Αιτή και άλλες τουλάχιστον 100 χώρες!
Υπάρχουν εταιρείες παραγωγής στρατιωτικού υλικού που εξάγουν προϊόντα τους σε όλη την Ευρώπη, όχι όμως στην Ιταλία, επειδή πιστεύουν πως τα προϊόντα τους μπορεί να παραποιηθούν και πως θα περάσουν πάρα πολλά χρόνια για να αποζημιωθούν για αυτό», λέει ένας εμπορικός ακόλουθος πρεσβείας.
Η δυσκολία στην είσπραξη των οφειλομένων είναι απαγορευτικό εμπόδιο για τις άμεσες ξένες επενδύσεις(FDI) που κοστίζει σε θέσεις εργασίας και τεχνογνωσία.(Το ποσό των FDI στην Ιταλία ως ποσοστού του ΑΕΠ είναι το χαμηλότερα από κάθε άλλη, «μεγάλη» ευρωπαϊκή οικονομία). Οι καθυστερήσεις στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων, καθυστερούν επίσης την ανάπτυξη των επιχειρήσεων: Αρκετοί προτιμούν να συναλλάσσονται μόνο με πολύ έμπιστους πελάτες. Μια μελέτη του ΟΟΣΑ, δείχνει ότι ο μέσος όρος μια αστικής δίκης σε όλα τα στάδια της είναι 8 χρόνια, περισσότερο από οπουδήποτε αλλού.
Όταν ο Mario Barbuto, πριν 12 χρόνια έγινε Πρόεδρος του Πολιτικού Δικαστηρίου στο Τορίνο, βρήκε μπροστά του μια πολύ παλιά, υπόθεση, η οποία δικαστικά είχε ξεκινήσει πριν από 43 ολόκληρα χρόνια. Το 2009, όταν έφυγε από τη θέση του, είχε καταφέρει να περιορίσει τη μέση δικαστική διάρκεια μιάς αστικής υπόθεσης από τα 7 στα 3 χρόνια. Το μυστικό του; Η εφαρμογή στοιχειωδών διευθυντικών τεχνικών. Ο ένας ήταν να επιβάλει την αρχή First In First Out(FIFO)* στις υποθέσεις αντί της αρχής Last In First Out(LIFO)*, τεχνική που ακολούθησαν πολλοί Ιταλοί δικαστές. Ο κ. Barbuto υπηρετεί τώρα στο Ιταλικό υπουργείο Δικαιοσύνης επικεφαλής του Οργανισμού των Δικαστηρίων. Ο Mateo Renzi, ο δραστήριος πρωθυπουργός της κεντροαριστεράς ανακοίνωσε σχέδια για τη μείωση κατά ήμισυ, του όγκου των ανεκτέλεστων και αδίκαστων 5.2 εκατ. υποθέσεων και διαβεβαίωσε ότι όλα τα στάδια της εκδίκασης θα ολοκληρωθούν μέσα σε 12 μήνες. Πρόκειται για μια είδηση πολύ ευπρόσδεκτη στους μεταρρυθμιστές: Επί μία δεκαετία τα νομικά προβλήματα του Silvio Berlusconi εστίασαν αποκλειστικά στο ποινικό δικαστικό σύστημα.
Εάν ο κ. Renzi, είναι καλός στο να θέτει φιλόδοξους στόχους, δεν είναι πάντα τόσο καλός στο να τους υλοποιεί. Αλλά ο Rodolfo Sabelli, Πρόεδρος της Ένωσης Ιταλών Δικαστών και Εισαγγελέων, πιστεύει ότι οι ελπίδες του για την πολιτική δικαιοσύνη μπορούν να πραγματοποιηθούν. Σημειώνει ότι η κυβέρνηση πήρε μέτρα για να προσφέρει στους δικαστές μεγαλύτερη υποστήριξη σε επικουρικά καθήκοντα τους. Ενθαρρύνει τη ψηφιοποίηση των δικαστικών διαδικασιών και την διευθέτηση των διαφορών εκτός δικαστηρίου(Μια από τις αιτίες των τεράστιων δικαστικών εκκρεμοτήτων στην Ιταλία είναι το γεγονός ότι οι Ιταλοί είναι πολύ δικομανείς).
Η ιδέα ότι οι καθυστερήσεις στην απονομή της Δικαιοσύνης μπορεί να θεωρηθεί άρνηση απονομής Δικαιοσύνης, δεν έχει αλλάξει ακόμη πολλά πράγματα. Εκτός από την απουσία ενθάρρυνσης στην οργάνωση και την ιεράρχηση των υποθέσεων, λέει ο κ. Barbuto, “οι δικαστές έχουν εδώ και πολύ καιρό εξοικειωθεί να σκέφτονται με όρους νομολογίας παρά με όρους management”. Παραδοσιακά έχουν αποκτήσει κύρος και σε περιορισμένο βαθμό, προαγωγή, εκδίδοντας μεγάλες, φλύαρες και με ανεπτυγμένο σκπετικό αποφάσεις. «Αυτό αλλάζει», λέει ο κ. Sabelli. «Ο νόμος απαιτεί έγγραφη αιτιολογία. Ωστόσο οι δικαστικές κρίσεις γίνονται προοδευτικά μικρότερες και πιο συμβατές σε μεγαλύτερες ταχύτητες».
Ο Roger Abravanel, πρώην σύμβουλος management, που το 2008 στο βιβιλίο του “Meritocrazia”(Aξιοκρατία), δημοσιοποίησε κι έκανε γνωστά στο κοινό τα επιτεύγματα του κ. Barbuto, είναι πιο δύσπιστος. Σημειώνει ότι η εξουσία του υπουργείου Δικαιοσύνης να κάνει μεταρρυθμίσεις είναι περιορισμένη διότι οι δικαστές είναι υπόλογοι μόνο στο αυτοδιοικούμενο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο. Υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση πρέπει να βρεί τρόπους να ασκήσει έμμεση πίεση στους δικαστές, όπως π. χ με την επεξεργασία και δημοσίευση δεικτών με τις επιδόσεις τους. «Η μόνη λύση» καταλήγει, «είναι να υπάρξει διαφάνεια και να προκληθεί πίεση μεταξύ των δικαστών και πίεση εκ μέρους των πολιτών».
*λογιστικό σύστημα που εφαρμόζει την αρχή ότι η υπόθεση που εισέρχεται πρώτη(νωρίτερα) στη λίστα των εκκρεμοτήτων, εξετάζεται και εκκαθαρίζεται πρώτη(νωρίτερα), σε αντίθεση με τον σύστημα LIFO στο οποίο εφαρμόζεται το ακριβώς αντίστροφο.
Και το συνημμένο link του δημοσιεύματος:
http://www.economist.com/news/europe/21607860-civil-justice-reform-italy...