Συνεδρίασε στις 11/9/2014 στο Μιλάνο η Επιτροπή Δεοντολογίας του CCBE.
Στην επιτροπή συμμετείχε το μέλος της επιτροπής Ιωάννης Χαρακτινιώτης.
Η επιτροπή ασχολήθηκε με την πιθανή παρέμβαση του CCBE ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην προσφυγή ΟΤΣΑΛΑΝ κατά της Τουρκίας, με την πρόταση ευρωπαϊκής οδηγίας για την προστασία των εμπορικών απορρήτων και τις προτεινόμενες εκ μέρους του CCBE τροποποιήσεις , καθώς και με την τροποποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας .
- Παρέμβαση CCBE στην υπόθεση Ocalan κατά Τουρκίας
Α. Ιστορικό
Το Δικαστήριο των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, στις 18 Μαρτίου 2014 – εξέδωσε απόφαση για την υπόθεση Ocalan κατά Τουρκίας.
Στην υπόθεση αυτή, το Δικαστήριο ασχολήθηκε με τις καταγγελίες του κ. Ocalan σε σχέση, μεταξύ άλλων, με τις συνθήκες κράτησής του και συγκεκριμένα με την κοινωνική του απομόνωση (συμπεριλαμβανομένων των δυσκολιών στο να έρθει σε επαφή με τον δικηγόρο του), καθώς και με μέλη της οικογένειάς του.
Η απόφαση εγείρει ένα σημαντικό ζήτημα σχετικά με την εχεμύθεια μεταξύ του πελάτη και του δικηγόρου του. Το Δικαστήριο όταν εξέτασε σύμφωνα με το άρθρο 3 (απαγόρευση βασανιστηρίων) τις συνθήκες της κράτησης του κ. Ocalan – απεφάνθη ότι υπάρχει παραβίαση του άρθρου 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή ταπεινωτικής συμπεριφοράς) εξαιτίας (μεταξύ άλλων) των συνεχόμενων δυσκολιών των δικηγόρων να έχουν πρόσβαση στο σωφρονιστικό ίδρυμα. Το Δικαστήριο επανέλαβε, ότι ο κ. Ocalan δεν είχε το δικαίωμα να έχει εμπιστευτικές συναντήσεις με τον δικηγόρο του (για την ακρίβεια οι περισσότερες συναντήσεις με τον δικηγόρο του έγιναν με την παρουσία σωφρονιστικού υπαλλήλου και μαγνητοφωνούνταν) ότι επιτρεπόταν στις αρχές να επιβάλλουν «νόμιμους περιορισμούς» στους φυλακισμένους που έχουν καταδικαστεί για τρομοκρατικές ενέργειες στο βαθμό που αυτές είναι απαραίτητες για τη προστασία της κοινωνίας από τη βιαιοπραγίες.
Β. Στάδιο της διαδικασίας
Το CCBE έχει πληροφορηθεί ότι ένα από τα μέρη έχει ζητήσει την παραπομπή της υπόθεσης στο Τμήμα Ευρείας Σύνθεσης του Δικαστηρίου.
Η Επιτροπή των Δικαστών – αρμόδια να εξετάζει τα αιτήματα για παραπομπή – πρόκειται να εξετάσει το αίτημα και η απόφαση αναφορικά με το αν θα παραπεμφθεί η υπόθεση στο Τμήμα Ευρείας Σύνθεσης του Δικαστηρίου ή όχι θα γίνει γνωστή σύντομα.
Εάν η υπόθεση παραπεμφθεί στο Τμήμα Ευρείας Σύνθεσης του Δικαστηρίου, υπάρχει προθεσμία για παρέμβαση μέσα σε δύο εβδομάδες από την παραπομπή.
Γ. Παρέμβαση του CCBE
Όταν δημοσιεύτηκε η απόφαση του Δικαστηρίου ανέκυψε το ερώτημα κατά τα πόσο το CCBE πρέπει να παρέμβει ενώπιον του τμήματος ευρείας σύνθεσης.
Το CCBE παρεμβαίνει σε δικαστικές υποθέσεις εάν υπάρχει αίτημα από μια Εθνική Επιτροπή , εάν η υπόθεση θέτει ένα σημαντικό ζήτημα που επηρεάζει τις θεμελιώδεις αρχές του επαγγέλματος (όπως η ανεξαρτησία, τα επαγγελματικά προνόμια, τους κανόνες ενάντια της σύγκρουσης συμφερόντων, κτλ) ή τη δυνατότητα των Δικηγορικών Συλλόγων να θέτουν κανόνες στο επάγγελμα, εάν η υπόθεση έχει Ευρωπαϊκή διάσταση και όχι απλά εγχώριες συνέπειες και εάν η Μόνιμη Επιτροπή του CCBE εγκρίνει την παρέμβαση.
Ως μέλος της Επιτροπής Δεοντολογίας, ανέφερα ότι αν και δεν υπήρχε κατατεθειμένο αίτημα από κάποια αντιπροσωπεία έπρεπε να συζητήσουμε το θέμα, αφού στην συνεδρίαση της διαρκούς επιτροπής CCBE την επόμενη μέρα, όχι μόνο μία αλλά περισσότερες αντιπροσωπείες προτίθενται να υποβάλλουν σχετικό αίτημα. Επί της ουσίας της υπόθεσης εξέφρασα την άποψη ότι θεωρούμε σκόπιμο να παρέμβει το CCBE, από τη στιγμή που θίγεται ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα του δικηγορικού επαγγέλματος που είναι η εμπιστευτικότητα των επικοινωνιών μεταξύ συνηγόρου /κατηγορούμενου. Το CCBE πρέπει σε κάθε ευκαιρία να προασπίζεται τα θεμελιώδη δικαιώματα του επαγγέλματος. Στη συνέχεια ανέφερα ότι αν και γνωρίζουμε ότι η συγκεκριμένη απόφαση του Δικαστηρίου δεν εκδόθηκε για παραβίαση του άρθρου 6, που αναφέρεται στην εμπιστευτικότητα της επικοινωνίας πελάτη/Δικηγόρου, αλλά μόνο αναφορικά με τη δυνατότητα πρόσβασης στις υπηρεσίες Δικηγόρου σε ποινικές υποθέσεις , θεωρούμε ότι το CCBE πρέπει να παρέμβει , αφού κάθε ρωγμή στο θεμελιώδες δικαίωμα της εμπιστευτικότητας της επικοινωνίας πρέπει να αντιμετωπίζεται με μεγάλη προσοχή. Η παρέμβαση του CCBE θα αναδείξει την μεγάλη σημασία που δίνουν οι Δικηγόροι σε αυτό το δικαίωμα.
Με τις απόψεις αυτές συμφώνησαν πολλές αντιπροσωπίες αλλά επειδή υπήρξαν αντίθετες εισηγήσεις αποφασίστηκε η απόφαση να ληφθεί από τη διαρκή επιτροπή.
- Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια Οδηγία σχετικά με την προστασία της μη αποκαλυπτόμενης τεχνογνωσίας και των επιχειρηματικών πληροφοριών (εμπορικά απόρρητα)
Η πρωτοβουλία για την ψήφιση Οδηγίας βασίζεται σε εκτίμηση της σπουδαιότητας των εμπορικών απορρήτων όσον αφορά την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, καθώς και του σχετικού νομικού πλαισίου.
Το σχέδιο Οδηγίας εισάγει έναν κοινό ορισμό του εμπορικού απορρήτου, καθώς και τα μέσα με τα οποία τα θύματα υπεξαίρεσης εμπορικού απορρήτου μπορούν να λάβουν αποζημίωση.
Ο στόχος της προτεινόμενης Οδηγίας είναι να καθιερωθεί επαρκές και συγκρίσιμο επίπεδο έννομης προστασίας σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά, σε περίπτωση υπεξαίρεσης εμπορικού απορρήτου (με παράλληλη πρόβλεψη επαρκών διασφαλίσεων ώστε να αποφεύγεται η καταχρηστική συμπεριφορά).
Ο ορισμός του «εμπορικού απορρήτου» περιλαμβάνει τρία στοιχεία: i) οι πληροφορίες πρέπει να είναι εμπιστευτικές· ii) θα πρέπει να έχουν εμπορική αξία λόγω του εμπιστευτικού χαρακτήρα των πληροφοριών· και iii) ο κάτοχος του εμπορικού απορρήτου θα πρέπει να έχει καταβάλει εύλογες προσπάθειες για να διατηρήσει τον απόρρητο χαρακτήρα του.
Στο σχέδιο της οδηγίας καθορίζονται τα μέτρα, οι διαδικασίες και τα μέσα ένδικης προστασίας που θα πρέπει να καταστούν διαθέσιμα στον κάτοχο του εμπορικού απορρήτου, σε περίπτωση παράνομης απόκτησης, χρήσης ή αποκάλυψης αυτού του εμπορικού απορρήτου από τρίτον.
Στην οδηγία ορίζονται οι γενικές αρχές που διέπουν τα εκτελεστικά μέσα του αστικού δικαίου με σκοπό την πρόληψη και την καταστολή των πράξεων υπεξαίρεσης εμπορικού απορρήτου, κυρίως η αποτελεσματικότητα, η δικαιοσύνη και η αναλογικότητα καθώς και διασφαλίσεις για την αποφυγή της καταχρηστικής προσφυγής στη δικαιοσύνη.
Καθορίζεται προθεσμία παραγραφής και βάσει του άρθρου 8 του σχεδίου οδηγίας ζητείται από τα κράτη μέλη να θέτουν στη διάθεση των δικαστικών αρχών μηχανισμούς για την προστασία του εμπιστευτικού χαρακτήρα των εμπορικών απορρήτων που αποκαλύπτονται στο δικαστήριο για τους σκοπούς των δικαστικών διαδικασιών.
Το βασικό θέμα το οποίο απασχόλησε την επιτροπή είναι εάν οι προβλέψεις του άρθρου 8 του σχεδίου οδηγίας εξασφαλίζουν επαρκώς τα δικαιώματα και των δύο διαδίκων σε μία δίκαιη δίκη , ή υπάρχει πιθανότητα κάποια χώρα κατά την ενσωμάτωση της οδηγίας να θεσπίσει κανόνες που θα περιορίζουν τα δικαιώματα του ενός διαδίκου.
Ειδικότερα προβλέπεται μεταξύ των άλλων ότι τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι αρμόδιες δικαστικές αρχές δύνανται, βάσει δεόντως αιτιολογημένης αιτήσεως διαδίκου, να λαμβάνουν ειδικά μέτρα που είναι αναγκαία προκειμένου να προστατευθεί η εμπιστευτικότητα κάθε εμπορικού απορρήτου όπως να περιορίζεται η πρόσβαση, εν όλω ή εν μέρει, σε οποιοδήποτε έγγραφο περιέχει εμπορικά απόρρητα, το οποίο υποβάλλεται από τους διαδίκους ή τρίτους, να περιορίζεται η πρόσβαση σε ακροάσεις,όταν ενδέχεται να αποκαλυφθούν εμπορικά απόρρητα, και στα αντίστοιχα αρχεία ή απομαγνητοφώνηση. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, και με τη δέουσα αιτιολόγηση, οι αρμόδιες δικαστικές αρχές δύνανται να περιορίζουν την πρόσβαση των διαδίκων στις εν λόγω ακροάσεις.
Από το κείμενο του άρθρου αυτού προκύπτει ότι υπάρχει δυνατότητα να θεσπισθεί από τον Εθνικό νομοθέτη διάταξη με την οποία θα εναπόκειται στην κρίση του Δικαστηρίου να επιτρέψει ή όχι την πρόσβαση του ενός διαδίκου σε έγγραφα που θέτει στη διάθεση του Δικαστηρίου και χρησιμοποιεί κατά τη διάρκεια της δίκης ο άλλος διάδικος , με αποτέλεσμα ο αποκλειόμενος διάδικος να μην έχει τη δυνατότητα να υπερασπισθεί την υπόθεσή του αντικρούοντας τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς.
Η αντιπροσωπεία της Αυστρίας κατέθεσε κείμενο τροποποίησης της διάταξης του άρθρου 8 με το οποία τα μέλη της επιτροπής συμφώνησαν.
3 . Κώδικας Δεοντολογίας του Συμβουλίου των Δικηγορικών Συλλόγων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (CCBE): θέματα και προβλήματα σχετικά με την εφαρμογή του.
Το Προεδρείο του CCBE έχει ζητήσει από την Επιτροπή Δεοντολογίας να εργαστεί πάνω στο ζήτημα της έλλειψης εναρμόνισης ή τυποποίησης ανάμεσα στους εθνικούς κανόνες και στις υπάρχουσες ρυθμίσεις του Κώδικα Δεοντολογίας του CCBE)
Η πρόεδρος ανέφερε μια σειρά από θέματα που η επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει :
• Ο σχετικός πίνακας με θέση που έχει ο CCBE Κώδικα σε εθνικό επίπεδο δείχνει ότι ο CCBE Κώδικας δεν έχει εφαρμοστεί ή δεν έχει εφαρμοστεί πλήρως σε όλες τις χώρες. Ορισμένα μέλη ανέφεραν στις δηλώσεις τους ότι αποδέχονται τον CCBE Κώδικα μόνο στο βαθμό που δεν έρχεται σε αντίθεση με τους εθνικούς τους κανόνες.
• Τα νέα μέλη πρέπει να υιοθετήσουν τον CCBE Κώδικα Δεοντολογίας. Είναι σωστό για το CCBE να εξαρτά την ιδιότητα των μελών του από την αποδοχή του Κώδικα;
• Μήπως πρέπει να περιοριστεί ο Κώδικας Δεοντολογίας του CCBE στην αντιμετώπιση διασυνοριακών μόνο θεμάτων;
• Μπορεί να γίνει λόγος για έγκριση του Κώδικα με επιφυλάξεις;
Η πλειοψηφία των μελών δεν υποστήριξαν την πρόταση, η οποία θα επέτρεπε «την έγκριση του Κώδικα με επιφυλάξεις , αφού αυτό θα δημιουργούσε μια κατάσταση ανεξέλεγκτη.
• Ορισμένα άρθρα του Κώδικα CCBE ασχολούνται ειδικώς με διασυνοριακές καταστάσεις ενώ άλλα άρθρα όχι.
• Ο Κώδικας δεοντολογίας CCBE εγκρίθηκε για πρώτη φορά το 1988 και από τότε αναθεωρήθηκε τρεις φορές - το 1998, το 2002 και το 2006. Οι αναθεωρήσεις έγιναν εν όψει των εξελίξεων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.
Τα μέλη της επιτροπής δεν συμφώνησαν για τα θέματα αυτά. Όλα αυτά τα ζητήματα θα πρέπει να εξεταστούν λεπτομερέστερα σε επόμενες συνεδριάσεις .
Ιωάννης Χαρακτινιώτης
Μέλος Επιτροπής Δεοντολογίας