Αίτηση προς τον Πρόεδρο του Δ.Σ. της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών και Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κ. Ιωάννη Σαρμά, απέστειλαν ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Ευστάθιος Κουτσοχήνας, και ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιώς, Γεώργιος Σταματογιάννης, με την ιδιότητά τους των μελών του ΔΣ της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών, προκειμένου να διερευνηθεί εάν το περιεχόμενο του δημοσιεύματος με τίτλο «Εισήγηση - «γραμμή(;)» στη Σχολή Δικαστών: Να απορρίπτετε τις αιτήσεις των δανειοληπτών για τον ν. Κατσέλη επικαλούμενοι ότι είχαν δόλο!» (το οποίο αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα dikastiko.gr), ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ή όχι.
Στην επιστολή τονίζεται ο θεσμικός ρόλος του δικηγόρου ως συλλειτουργού στην απονομή της δικαιοσύνης, εν προκειμένω δε ο ρόλος του στη νομική υποστήριξη των υπερχρεωμένων πολιτών, ο οποίος περιλαμβάνει αφενός μεν την αποσαφήνιση των λεπτών σημείων, νομικών και οικονομικών, αλλά και των ορολογιών με τις οποίες ο οφειλέτης δεν είναι επαρκώς εξοικειωμένος, αφετέρου την αντίκρουση των ενστάσεων των τραπεζών αλλά και την υπενθύμιση πως από την μία πλευρά υπάρχουν εξαθλιωμένοι πολίτες και από την άλλη ισχυρότατοι τραπεζικοί οργανισμοί, οι οποίοι δανειοδοτούνται συνεχώς και οι οποίοι είναι σαφώς συνυπεύθυνοι για την αλόγιστη χορήγηση δανείων, η δε συνεκτίμηση της δόλιας ή μη περιέλευσης του οφειλέτη σε αδυναμία χρήζει εξατομικευμένης και εντεύθεν αιτιολογημένης κρίσης και όχι βέβαια «κατευθυντήριας αρχής».
Κατόπιν αυτών, ζητείται να συγκληθεί έκτακτη συνεδρίαση του Δ.Σ. της Σχολής προκειμένου να συζητηθεί το θέμα αυτό, άλλως να τεθεί ως θέμα στην ημερήσια διάταξη της αμέσως επόμενης τακτικής συνεδρίασης του Συμβουλίου.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της από 8.7.2020 επιστολής, ως εστάλη:
"Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε
Με την παρούσα επιστολή θα θέλαμε να θέσουμε υπόψη Σας το δημοσίευμα της 5πς Ιουλίου 2020 στην ηλεκτρονική διεύθυνση της ιστοσελίδας dikastiko.gr με θέμα «Εισήγηση - «γραμμή(;)» στη Σχολή Δικαστών: Να απορρίπτετε τις αιτήσεις των δανειοληπτών για τον ν. Κατσέλη επικαλούμενοι ότι είχαν δόλο!», το οποίο έχει κατά λέξη ως εξής:
Μια εισήγηση που ουσιαστικά χαράζει «γραμμή» προς τους δικαστές οι οποίοι δικάζουν κατ' έφεση τις αιτήσεις των αδύναμων δανειοληπτών που ζητούν υπαγωγή στο νόμο Κατσέλη, αποκαλύπτει το dikastiko.gr.
Πρόκειται για ένα κείμενο «επιμόρφωσης» για τη σχολή δικαστών του 2020 (προς τους δικαστές δηλαδή που «αύριο» θα δικάζουν τέτοιες αιτήσεις) , το οποίο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ενόψει του επιχειρηματικού κινδύνου που διατρέχουν οι τράπεζες , ο οποίος μετακυλίεται στη φορολογία των πολιτών, πρέπει να απορρίπτουν τις αιτήσεις τους επικαλούμενοι δόλο του αδύναμου δανειολήπτη. Όπου δόλος, η «γνώση» του - εν ολίγοις- ότι θα περιέρχονταν σε δυσμενή οικονομική κατάσταση λόγω κρίσης και άρα δεν έπρεπε να δανειστεί τόσα χρήματα.
Η' για να γραφτεί αλλιώς, το μήνυμα είναι «καλά να πάθεις»!
«Moral Hazard»
Μάλιστα σε μια παράγραφο του κειμένου επιμόρφωσης αναδεικνύεται και ο όρος «Moral Hazard», δηλαδή «ηθικός κίνδυνος».
Και αναφέρει επ' αυτού: «Στην περίπτωση του δανεισμού, τέτοιος ηθικός κίνδυνος συντρέχει όταν ο οφειλέτης παρακινείται να αναλάβει υπέρμετρες υποχρεώσεις, υπολογίζοντας ότι, εφόσον δεν μπορέσει να τις εξυπηρετήσει, θα μπορεί να απαλλαγεί αζημίως από αυτές». Μάλιστα κάνει ξεκάθαρη διάκριση μεταξύ του αδύναμου δανειολήπτη και των πιστωτικών ιδρυμάτων και προτάσσει το συμφέρον των δεύτερων: «Σημαντικό είναι να τονισθεί πως το Δικαστήριο πρέπει να απέχει από τη λογική της εύνοιας προς τον «αδύναμο» οφειλέτη και της «τιμώρησης» των πιστωτικών ιδρυμάτων, για την επιθετική πολιτική τους και την αλόγιστη χορήγηση δανείων και πιστώσεων- ο επιχειρηματικός κίνδυνος που φαίνεται να ανέλαβαν τα πιστωτικά ιδρύματα έχει ήδη μετακυλισθεί στο Ελληνικό Δημόσιο, ήτοι στο σύνολο των φορολογουμένων πολιτών».
Το συμπέρασμα
Χαρακτηριστικά στο συμπέρασμα αναφέρεται:
«Η ρύθμιση που εισήχθη με τον Ν. 3869/2010 ήταν μια αναγκαία επέμβαση του Νομοθέτη για την αντιμετώπιση του φαινομένου της υπερχρέωσης και την ενίσχυση της αγοράς. Το εξαιρετικό δίκαιο που θεσμοθετήθηκε, σε προφανή αντίθεση με την αρχή της τήρησης των συμφωνηθέντων, εφαρμόζεται ήδη επί μια δεκαετία και με όχημα τις ρυθμίσεις του εισήχθη προς ρύθμιση ανυπολόγιστο ποσό οφειλών προς πιστωτικά ιδρύματα και σαφώς μικρότερο ποσό προς το Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, ωστόσο και πάλι ικανό να πλήξει την βιωσιμότητά τους. Ο νομοθέτης, γνωρίζοντας τον όγκο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, εισήγαγε μεταξύ των προϋποθέσεων υπαγωγής στον Ν. 3869/2010 την προϋπόθεση της μη δόλιας περιέλευσης σε αδυναμία πληρωμής, και το Δικαστήριο οφείλει να ελέγχει τη συνδρομή της προϋπόθεσης αυτής, αποκλείοντας από τη ρύθμιση τους οφειλέτες εκείνους οι οποίοι από τον νομοθέτη κρίνονται ανάξιοι της προστασίας του.
Σημαντικό είναι να τονισθεί πως το Δικαστήριο πρέπει να απέχει από τη λογική της εύνοιας προς τον «αδύναμο» οφειλέτη και της «τιμώρησης» των πιστωτικών ιδρυμάτων, για την επιθετική πολιτική τους και την αλόγιστη χορήγηση δανείων και πιστώσεων- επιχειρηματικός κίνδυνος που φαίνεται να ανέλαβαν τα πιστωτικά ιδρύματα έχει ήδη μετακυλισθεί στο Ελληνικό Δημόσιο, ήτοι στο σύνολο των φορολογουμένων πολιτών. Δεν πρέπει επίσης να διαλάθει της προσοχής του δικαστηρίου ότι η οριοθέτηση του δόλου, ως στοιχείου αποκλεισμού της δυνατότητας απαλλαγής του οφειλέτη, δεν δικαιολογείται μόνο από συστηματικά επιχειρήματα. Αντίθετα, η ορθή οριοθέτηση του δόλου στις υποθέσεις του Ν. 3869/2010 θα συντελέσει στην αποτροπή, ή μάλλον στην άμβλυνση, του λεγάμενου «ηθικού κινδύνου» (moral hazard).
Ως τέτοιος ορίζονται οι καταστάσεις στις οποίες ένα οικονομικό υποκείμενο αναλαμβάνει υπέρμετρους κινδύνους, διότι δεν έχει το κίνητρο να συνεκτιμήσει στην απόφασή του τις ενδεχομένως δυσμενείς συνέπειες των πράξεών του. Στην περίπτωση του δανεισμού, τέτοιος ηθικός κίνδυνος συντρέχει όταν ο οφειλέτης παρακινείται να αναλάβει υπέρμετρες υποχρεώσεις, υπολογίζοντας ότι, εφόσον δεν μπορέσει να τις εξυπηρετήσει, θα μπορεί να απαλλαγεί αζημίως από αυτές. Ο αποκλεισμός των δολίως περιελθόντων σε αδυναμία πληρωμής οφειλετών οδηγεί ακριβώς σε περιορισμό της δυνατότητας «αζήμιας απαλλαγής» και αποδίδει σημασία στην υπευθυνότητα κατά την ανάληψη της υποχρέωσης».
Με αφορμή το ανωτέρω δημοσίευμα, το οποίο δεν έχει μέχρι σήμερα διαψευσθεί, και με δεδομένο το θεσμικό ρόλο του δικηγόρου ως συλλειτουργού στην απονομή της δικαιοσύνης, εν προκειμένω δε τον ρόλο του στη νομική υποστήριξη των υπερχρεωμένων πολιτών στην εν λόγω διαδικασία, ο οποίος οριοθετείται αφενός μεν στην αποσαφήνιση των λεπτών σημείων, νομικών και οικονομικών, αλλά και ορολογιών με τις οποίες ο οφειλέτης δεν είναι επαρκώς εξοικειωμένος, αφετέρου στην αντίκρουση των ενστάσεων των τραπεζών αλλά και στην υπενθύμιση πως από την μία πλευρά υπάρχουν εξαθλιωμένοι πολίτες και από την άλλη ισχυρότατοι τραπεζικοί οργανισμοί, οι οποίοι δανειοδοτούνται συνεχώς και οι οποίοι είναι σαφώς συνυπεύθυνοι για την αλόγιστη χορήγηση δανείων η δε συνεκτίμηση της δόλιας ή μη περιέλευσης του οφειλέτη σε αδυναμία χρήζει εξατομικευμένης και εντεύθεν αιτιολογημένης κρίσης και όχι βέβαια «κατευθυντήριας αρχής», παρακαλούμε για τις δικές Σας ενέργειες προκειμένου να διερευνηθεί εάν το περιεχόμενο του ως άνω δημοσιεύματος ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και ζητούμε να συγκληθεί έκτακτη συνεδρίαση του Δ.Σ. της Σχολής προκειμένου να συζητηθεί το θέμα αυτό, άλλως να τεθεί ως θέμα στην ημερήσια διάταξη της αμέσως επόμενης τακτικής συνεδρίασης του Συμβουλίου.