Κατόπιν διετούς προσπάθειας του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών δημοσιεύθηκε το π.δ. 91/2020 (ΦΕΚ 206 Α/27-10-2020) «Σύσταση μόνιμης διαιτησίας στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών» με το οποίο εγκρίθηκε ο νέος Κανονισμός Διαιτησίας του ΔΣΑ, κατά τα άρθρα 131 ΚωδΔικ, και 902 ΚΠολΔ.
Η λειτουργία μόνιμης διαιτησίας στον ΔΣΑ, που αποφασίστηκε με την απόφαση της 20.9.2018 του ΔΣ του ΔΣΑ, αποτελεί μία από τις πλέον εμβληματικές πρωτοβουλίες του σώματος στο πλαίσιο της προώθησης των μορφών εναλλακτικής επίλυσης των διαφορών.
Επιδίωξή μας είναι να εκσυγχρονίσουμε το θεσμό, να επανασυσταθεί η διαιτησία στον ΔΣΑ, να στηριχθεί από τους συναδέλφους και να αποτελέσει, ιδίως για τις μικρού και μεσαίου αντικειμένου διαφορές, βασικό μέσο ταχείας επίλυσης.
Τα πλεονεκτήματα του θεσμού της διαιτησίας όπως διαμορφώνεται με το νέο π.δ. 91/2020, είναι ευκρινή:
• Προαγωγή ιδιωτικής αυτονομίας:
Τα μέρη είναι αυτά που επιλέγουν την διαιτητική επίλυση και το πρόσωπο του Διαιτητή. • Αποτελεσματικότητα: Η Διαιτησία θα ολοκληρώνεται σε συντομότερο χρονικό διάστημα από όσο απαιτείται για τις επί Δικαστηρίω διαδικασίες.
• Απόρρητο :
Οι «διαδικαστικές πράξεις», συμπεριλαμβανομένης της εκδοθησόμενης απόφασης, είναι «µυστικές». Στις οικείες «συνεδριάσεις» δεν έχει θέση το κοινό (οι τρίτοι) γενικώς.
• Ευκολία για τα μέρη:
Οι «εργασίες» της Διαιτησίας λαμβάνουν χώρα κατά τρόπο «φιλικό» τα µέρη, τους Διαιτητές και τους µάρτυρες
• Εκτελεστότητα:
Η Διαιτητική απόφαση είναι εξοπλισμένη µε εκτελεστότητα (και δη , τόσο στην ημεδαπή όσο και στην αλλοδαπή)
• Όλα αυτά, υπό την ευθύνη και τη θεσμική εγγύηση του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.
• Τελευταίο, αλλά όχι έσχατο σε μια εποχή που η δικηγορία χειμάζεται, είναι η διεύρυνση της δικηγορικής ύλης.
Συναφώς, συγκροτήθηκε στον ΔΣΑ Ειδική Επιτροπή Διαιτησίας, στην οποία συμμετέχουν ο Καθηγητής Πολιτικής Δικονομίας Κωνσταντίνος Καλαβρός (Πρόεδρος), ο Πρόεδρος Α.Π. ε.τ. Αθανάσιος Κουτρομάνος, το μέλος του Διεθνούς Δικαστηρίου Διαιτησίας του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου, Άννα Μαντάκου, οι Λέκτορες της Νομικής Σχολής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης Δημήτριος Μπαμπινιώτης & Αντώνης Τσαβδαρίδης, καθώς και οι εξειδικευμένοι στο αντικείμενο δικηγόροι, Σωτήριος Φέλιος & Ιωάννης Φιλιώτης.
Από την πλευρά του ΔΣ του ΔΣΑ συμμετέχει ο Σύμβουλος Φώτης Κωτσής.
Η Επιτροπή κατήρτισε τον Κανονισμό Λειτουργίας της Μόνιμης Διαιτησίας του ΔΣΑ ο οποίος εγκρίθηκε αρμοδίως από το Διοικητικό Συμβούλιο και, αφού προωθήθηκε αρμοδίως στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, δημοσιεύθηκε στο συνημμένο ΦΕΚ.
Στο εγχείρημα συνέβαλαν ο αυστριακός και ο γαλλικός δικηγορικός σύλλογος, που έχουν ήδη συστήσει με επιτυχία, ανάλογους θεσμούς, και με τους οποίους αναπτύχθηκε διμερής συνεργασία για τη μεταφορά τεχνογνωσίας.
Τα βασικά χαρακτηριστικά της Μόνιμης Διαιτησίας του ΔΣΑ, όπως αποτυπώνονται στον στο νέο π.δ. 91/2020, είναι τα εξής:
1. Προκειμένου οι διαιτητές να είναι νομικοί κύρους, µε εμπειρία στα ζητήματα Διαιτησίας, και υψηλή επιστημονική κατάρτιση, τίθενται αυστηρές προϋποθέσεις για την εγγραφή στον Κατάλογο Διαιτητών του ΔΣΑ, ήτοι σωρευτικά:
(α) προηγούμενη άσκηση δικηγορίας για 15 έτη,
(β) αποδεδειγμένη γνώση ή πρακτική εμπειρία στο γνωστικό αντικείμενο της διαιτησίας, και,
(γα) αποδεδειγμένη συμμετοχή του ενδιαφερόμενου ως Διαιτητή ή Επιδιαιτητή σε μια τουλάχιστον διαιτησία η οποία έχει ολοκληρωθεί με έκδοση διαιτητικής απόφασης ή
(γβ) η αποδεδειγμένη συμμετοχή του ενδιαφερόμενου ως πληρεξουσίου δικηγόρου διαδίκου σε τουλάχιστον πέντε (5) διαιτησίες, εκ των οποίων η μία τουλάχιστον διεθνής (άρθρο 5 παρ. 1 του π.δ. 91/2020)
2. Πρόταξη της ιδιωτικής και διαδικαστικής αυτονομίας των μερών:
Επί μονομελούς διαιτητικού δικαστηρίου, τα διάδικα μέρη καλούνται να συμφωνήσουν στο πρόσωπο του μοναδικού διαιτητή. Επί τριμελούς διαιτητικού δικαστηρίου, κάθε διάδικο μέρος ορίζει διαιτητή της επιλογής του , οι οποίοι στη συνέχεια ορίζουν από κοινού τον επιδιαιτητή. Η Επιτροπή Διαιτησίας ορίζει Διαιτητή ή Διαιτητές μόνο επί ασυμφωνίας των μερών (άρθρο 6 π.δ. 91/2020).
Επίσης, με την επιφύλαξη των διατάξεων του Κανονισμού, τα μέρη με συμφωνία τους καθορίζουν ελεύθερα την διαιτητική διαδικασία (άρθρο 8 π.δ. 91/2020).
3. Η διαιτητική διαδικασία σέβεται τις βασικές σταθερές του νομικού μας πολιτισμού, ιδίως τις αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαδίκων και της εκατέρωθεν ακρόασης (άρθρο 9 π.δ. 91/2020). Διαφυλάσσονται, περαιτέρω, οι αρχές της ανεξαρτησίας και της αμεροληψίας καθώς ο διαιτητής ή ο επιδιαιτητής καθ’ όλη τη διαιτητική διαδικασία οφείλει να δηλώνει άμεσα στα μέρη οποιοδήποτε στοιχείο το οποίο μπορεί να γεννήσει δικαιολογημένες αμφιβολίες ως προς την αμεροληψία ή την ανεξαρτησία του (άρθρο 7 παρ. 3 π.δ. 91/2020), ενώ προβλέπεται, συντρεχουσών των σχετικών προϋποθέσεων, εξαίρεση διαιτητών κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν. 2735/1999 (περί Διεθνούς Εμπορικής Διαιτησίας) (άρθρο 7 παρ. 4 π.δ. 91/2020).
4. Λελογισμένο κόστος :
Είναι φανερό ότι προκειμένου να καταστεί ο θεσμός ελκυστικός για τους συναδέλφους και τους διαδίκους, πρέπει το κόστος να είναι λελογισμένο. Συναφώς, τα έξοδα διαιτησίας δεν μπορούν ποτέ να υπερβαίνουν είτε το 1% του αντικειμένου της διαφοράς, είτε το ποσό των 15.000 Ευρώ συνολικά, εκτός εάν υπάρξει αντίθετη αιτιολογημένη απόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίου (άρθρο 15 παρ. 3 π.δ. 91/2020).
5. Οργανωτική υποδομή.
Η μόνιμη διαιτησία στηρίζεται στη λειτουργία τριών οργάνων που εξασφαλίζουν λειτουργική και οργανωτική αυτοτέλεια και επάρκεια:
(α) την Επιτροπή Διαιτησίας με θητεία πέντε ετών, αποτελούμενη από τρία (3) έως πέντε (5) μέλη, διακεκριμένους επιστήμονες και έμπειρους επαγγελματίες με ειδίκευση στο θεσμό της Διαιτησίας (άρθρο 3 π.δ. 91/2020). Έργο της η εισήγηση για τη σύνταξη του Καταλόγου Διαιτητών από το ΔΣ του ΔΣΑ, και ο ορισμός διαιτητή επί ασυμφωνίας των μερών (άρθρα 5, 6)
(β) το Γραφείο Διαιτησίας με επικεφαλής μέλος του Διοικητικού Συμβούλιου του Δ.Σ.Α. και με αντικείμενο την εξυπηρέτηση του έργου των διαιτησιών, τον έλεγχο ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, την προώθηση των αιτήσεων εγγραφής των ενδιαφερομένων στον Κατάλογο Διαιτητών, και την υποβολή εισηγήσεων προς την Επιτροπή Διαιτησίας (άρθρο 4), και τέλος (γ) Γραμματεία Διαιτησίας (άρθρο 4 παρ. 2).
Η ως άνω πρωτοβουλία του ΔΣΑ αποδεικνύει ότι έχουμε σταθερά το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Αντιμετωπίζουμε τις παθογένειες της δικαιοσύνης με καινοτόμο πνεύμα και δημιουργικότητα, και προσβλέπουμε στην εδραίωση ενός θεσμού που θα υπηρετήσει αποτελεσματικά τη Δικαιοσύνη και την ανάπτυξη.